kuttjedood
Overlijdensbericht in AD van 12 maart 2019.

Zou actrice Janine van Elzakker het zelf leuk hebben gevonden dat boven haar overlijdensbericht in AD deze week stond ‘Wilhelmina Kuttje dood’? In ieder geval werd duidelijk dat zelfs met de dood de verwarring zaaiende invloed van kunstenaar Wim T. Schippers niet ophoudt. Bericht uit het gekkenhuis.

Op woensdagmiddag 5 november 1986 werd ik op de redactie van de Volkskrant gebeld door de VPRO. De dame aan de telefoon wilde weten of ik de eindredacteur was en, na mijn bevestigend antwoord, of ik straks een gesprekje via de telefoon met Wim T. Schippers zou willen hebben over de krant van gisteren, voor het radioprogramma Ronflonflon avec Jacques Plafond.

Oh, eh… ik aarzelde. Ik was fan van Schipper al sinds hij in 1963 aan het strand van Petten onder het oog van de toegestroomde pers een flesje water had leeggegoten in de branding en dit tot een kunstobject verklaarde. Ik kende het ontregelende radioprogramma van zijn alter ego Jacques Plafond natuurlijk; de hele vwo-klas van mijn oudste dochter luisterde ernaar.

Ik wist dus ook heel goed dat het de bedoeling van Schippers was het de mensen die hij aan de telefoon kreeg, zo moeilijk mogelijk te maken. Politieman Jelles Bode, die de filemeldingen voor de radio deed, weigerde zelfs de stand van zaken op de Nederlandse wegen nog langer door te geven tijdens het programma, nadat hij door Plafond meer dan vakkundig op de kast was gejaagd (“Meneer Plafond, op deze manier wens ik niet met u mee te werken”).

Voor zijn radio- en tv-werk had Schippers een hele stal van bizarre figuren om zich heen verzameld, of, beter gezegd: gecreëerd. Hij had een neus voor artiesten die hij kon boetseren tot nieuwe personen en die in een aantal gevallen met die nieuwe persoonlijkheid aan de haal gingen. Met twee van hen had ik een paar jaar eerder kennis gemaakt. IJf Blokker was een redelijk succesvol drummer die voornamelijk in de anonimiteit werkte, Dolf Brouwers was een voormalig timmermansknecht/ kapper/ operettezanger. Schippers introduceerde hen onder hun nieuwe namen Barend Servet en Sjef van Oekel in zijn ontregelende tv-shows, die vanaf 1971 voor veel vreugde maar evenveel woede zorgden bij de Nederlandse tv-kijkers.

Blokker en Brouwers wèrden ook echt Servet en Van Oekel en bouwden onder die namen een heel nieuwe carrière op. Zo kwamen ze terecht in het schnabbelcircuit en kwam ik hen tegen tijdens een personeelsuitje van uitgeverij Media 2000, waar ik destijds werkte. Het gezelschap zat te lunchen in een Volendams etablissement toen de heren tevoorschijn sprongen en wat liedjes en grappen ten beste gaven. Het was nogal verwarrend om Van Oekel naast je aan tafel te krijgen terwijl hij luidkeels commentaar gaf op wat op je bord lag.

Janine van elzakker.jog
Janine van Elzakker 
 ronflonflon 1 voor
 

Brouwers werd naderhand zelf slachtoffer van het door Schippers gecreëerde gekkenhuis, toen hij als Van Oekel tegen wil en dank de hoofdfiguur werd in een aantal stripverhalen die werden geschreven door Wim T. Schippers en getekend door Theo van den Boogaard. Stripverhalen en -boeken waar Brouwers, inmiddels in de tachtig, zich niet zo mee kon vereenzelvigen, geplaatst als hij werd in situaties met veel poep, pies en seks van beiderlei kunne.

Via de rechter slaagde hij erin af te dwingen dat die verhalen niet meer mochten worden gemaakt en hij er ook een vergoeding voor kreeg. Bij die gelegenheid verweerde Schippers zich met het argument dat Van Oekel een fictief personage was dat door hem, Schippers, zelf was verzonnen.

Van Oekel en Barend Servet zijn slechts twee namen uit het waanzin-universum van persoonlijkheden en typetjes die Schippers bedacht en die hij namen meegaf als Fred Haché, ir. Evert van de Pik, Jaap Knasterhuis, Boy Bensdorp (genoemd naar de gelijknamige chocoladefabriek in Schippers’ geboorteplaats Bussum), Gré Braadslee, Bert Stompelman en natuurlijk de deze week overleden Wilhelmina Kuttje, die hij als ‘Jacques Plafond’ altijd nadrukkelijk presenteerde als ‘Wilhelmina Kuttje met dubbel T’, en met de toevoeging ‘junior’.

Rond de naam van Wilhelmina werd een hele geschiedenis bedacht, die in extenso is na te lezen op haar Wikipedia-pagina. Die van Wilhelmina Kuttje om precies te zijn, en niet op die van Janine van Elzakker. Wilhelmina Kuttje was een schepping van Wim T. Schippers, Janine was een mens van vlees en bloed, die blijkens haar eigen Wikipedia-pagina bekend was als degene die het liedje zong uit de tv-serie Beertje Colargol en ook de stem aan het beertje gaf, maar verder voornamelijk figureerde in producties van Wim T. Schippers.

 

Ik zei tegen de dame van de VPRO dat het me wel leuk leek om mee te werken aan de show van Jacques Plafond. Het was die middag niet zo druk op de redactie in Amsterdam (Schippers spreekt graag over Amsterdam als ‘een plaatsje in de buurt van Bussum’). Met enige spanning wachtte ik af wat er ging gebeuren. Kort daarna ging de telefoon. Het gekkenhuis aan de lijn. Wordt de kop aangepast aan de ruimte in de krant of is het juist andersom? Klik op het fragment en luister zelf; ik kom na bijna acht minuten voor de microfoon. (Bron: Weblogs.vpro.nl)

Klik op de zwarte balk met het audiobestand hieronder en beluister de uitzending
{mp3}Ronflonflon{/mp3}

 

Necrologie in de Volkskrant, door Peter de Waard

Copyright © 2015-2024 Martin Rep | Radboudlaan 14 | 1402 XP  Bussum