bevrDeel 4 en laatst van de ‘NieuwsNet-saga’. In drie afleveringen heb ik geschreven over mijn avonturen bij het blad. Journalistiek slaagde het met veel poeha gelanceerde nieuwsmagazine er niet in een deuk in een pak boter te slaan. Maar zelfs met de wekelijkse strip wist NieuwsNet niet te scoren. Terwijl toch de allerbeste striptekenaars van het land werkten voor de uitgeverij. 

bevrijders1

 

ZELDEN werd een nieuw weekblad met zo veel tromgeroffel aangekondigd als aan het eind van de jaren zeventig van de vorige eeuw nieuwsmagazine NieuwsNet. Het werd een grandioze flop. Anderhalf jaar later en vele miljoenen guldens armer trok uitgeversconcern VNU de stekker eruit. Striptekenaar Peter de Smet zou in NieuwsNet zijn gagstrip De Bevrijders lanceren. Maar die was zelfs al vóór het startsignaal gesneuveld.

In februari 1979 werd tijdens een informele borrel in het Haagse perscentrum Nieuwspoort een nationaal novum op journalistiek gebied ten doop gehouden. Het nieuwsmagazine NieuwsNet, zou, geïnspireerd door de grote broers uit de Verenigde Staten (Time en Newsweek), Frankrijk (L'Express, Le Point), West-Duitsland (Der Spiegel) en Italië (Panorama), de bestaande opvattingen over het nieuws in één klap ouderwets maken. Niet alleen in de nieuws- en commentaarkolommen wilde NieuwsNet baanbrekend zijn, maar ook op de strippagina.

Tijdschriftengigant VNU beheerste eind jaren zeventig zowel de markt voor vrouwenbladen (onder meer Margriet en Libelle), mannenbladen (Panorama, Nieuwe Revu), als die van de jeugdbladen. Het ‘vrolijke weekblad’ Donald Duck, maar ook Sjors van de Rebellenclub en later Pep, Eppo en Tina – er werden wekelijks vele honderdduizenden exemplaren van gedrukt. De beste striptekenaars uit binnen- maar ook buitenland hadden zich via uitgeverij Oberon verbonden aan VNU. Maar met al die deskundigheid binnen handbereik slaagde NieuwsNet er toch niet in een spraakmakende strip voor volwassenen te presenteren. 

De parlementaire redactie zou de politici nooit hoeven te bellen -- de politici zouden de NieuwsNet-redactie wel bellen


Terwijl werd gewerkt aan de opbouw van een correspondentennet dat de hele aardbol moest omvatten en een parlementaire redactie die de politici nooit zou hoeven te bellen (de politici zouden de NieuwsNet-redactie wel bellen, zo werd er gesnoefd), werd er in andere kamertjes nagedacht over de bijdrage aan de stripcultuur van Nederland. Vanaf 1976 was een kleine groep VNU-journalisten min of meer fulltime bezig met het werken aan en denken over het blad. Bijzonder populair bij deze ‘dummygroep’ was de strip Shoe, van Jeff MacNelly. Joop Lücker, voormalig hoofdredacteur van de Volkskrant en het dagblad De Tijd, behoorde tot degenen die Shoe helemaal zagen zitten. Als baas van het persagentschap Vandaag, dat Shoe in portefeuille had, had hij veel contacten met de redactie. (Naderhand zijn er tijden geweest dat NieuwsNet een groot deel van de wekelijkse inhoud bij elkaar kocht uit de mappen van Vandaag.)

Met een onderbreking van bijna anderhalf jaar behoorde ik tot degenen die vanaf het begin deel hebben uitgemaakt van de dummygroep. Ik was er ook bij toen Jacques den Boer, door de VNU-directie aangetrokken als hoofdredacteur van het nieuwe blad, zijn intrede deed. Den Boer gaf mij en m'n collega Dirk H. Ringenoldus (oorspronkelijk van Elsevier’s Magazine, later Margriet) de opdracht: zoek een strip voor NieuwsNet. Dirk en ik kochten af en toe een exemplaar van het Franse blad Metal Hurlant en stonden dus bekend als de stripdeskundigen bij uitstek op de redactie. Den Boer zelf wilde zich zo weinig mogelijk met de strip bemoeien: ”Daar heb ik geen verstand van”, zei hij.

Ik stapte voor advies naar Frits van der Heide, destijds hoofdredacteur van Eppo, en kwam terug met twee opdrachten: bekijk de Doonsbury Tales van Jules Feiffer, en ga praten met Peter de Smet, want die is net met De Generaal gestopt en wil wat anders gaan doen. Doonsbury was een fantastische strip, maar veel te Amerikaans voor ons. Peter de Smet leek een aanzienlijk betere opening. Hij was erg geïnteresseerd in het benaderen van een meer volwassen publiek na Eppo en had daartoe een strip ontwikkeld over een kleine groep guerrillero’s in een niet met name genoemd, maar waarschijnlijk Zuid-Amerikaans land. Hij had al contacten met een dagblad; als ik me goed herinner de Volkskrant, maar het kan ook Het Parool geweest zijn. Voor NieuwsNet kon hij echter best een hele pagina per week verzorgen.  

peterdesmet

Dirk en ik nodigden hem uit om te komen praten in de toren van het Paroolgebouw aan de Wibautstraat in Amsterdam, waar de dummygroep toen gevestigd was. Het werd een vruchtbaar gesprek. Peter zag het best zitten, over de prijs waren we het snel eens en hij ging aan de slag. Na de eerste platen werd er wat heen en weer gepraat en op ons advies werden ze van een wat politieker inhoud voorzien. De nieuwe versies waren al een stuk leuker. Nog niet helemaal in het spoor, wel een goed eind in de richting.

De rest van de redactie (inmiddels snel groeiend naar oorlogssterkte, met de datum van het eerste nummer in het nabije verschiet) reageerde wat lauw. Ook Jacques den Boer was niet erg enthousiast. Voor Peter de Smet, Dirk Ringenoldus en voor mij trad toen wat de strip betreft, de grote stilte in. Den Boer werd vervolgens toch zelf actief op het stripgebied. Ten slotte kwam hij dan ook met een soort hogehoedentruc. Het konijn dat eruit tevoorschijn kwam, was Anone, pseudoniem van Martin Šimek, een uit Tsjecho­slowakije afkomstige Amsterdammer. In NRC Handelsblad had hij af en toe enigszins grappige krabbeltjes gemaakt, voorzien van cynische teksten. Hij had Jacques den Boer laten weten dat hij wel geïnteresseerd was in het invullen van de wekelijkse strip in NieuwsNet. Naderhand las ik in een interview met Martin in het Parool dat Den Boer antwoordde dat hij maar wat moest komen laten zien. Šimek had totaal geen tekeningen in portfolio en heeft vlak voor het gesprek talloze vellen papier volgekrabbeld.

Erg lang heeft hij het als Anone bij NieuwsNet trouwens niet uitgehouden, omdat er ten slotte naast Den Boer niet één redacteur meer te vinden was die zijn tekeningen leuk vond. Zijn pagina werd toen vervangen door een zouteloze verzameling politieke prenten uit de wereldpers. Geleverd door... persbureau Vandaag, zodat Joop Lücker via een omweg toch nog aan z'n trekken kwam.

In ieder geval is NieuwsNet het eerste blad geweest dat afleveringen van Peter de Smets De Bevrijders heeft gepubliceerd. Al was het dan alleen in dummy's, proefexemplaren voor intern gebruik . Die dummy's werden gedurende ongeveer een halfjaar voor het eerste echte nummer van NieuwsNet voor intern gebruik gedrukt in oplagen van circa honderd stuks. Soms werd er iets mee gedaan voor opiniepeilingen, meestal waren ze echter uitsluitend bedoeld als vingeroefening voor de redactie.

Peter de Smet tekende drie grappen voor NieuwsNet


Peter tekende drie grappen voor NieuwsNet: de ‘Zeeslag-grap’, de ’Sleutelhanger-grap’ en de ‘Handgranaat-grap’. Omdat al snel duidelijk werd dat Peter niet de weekstrip voor het blad zou gaan maken, werd er bij het samenstellen van de dummy's geen bewuste keus uit de drie platen gedaan. De 'Zeeslag-grap' is in één dummy gebruikt (die nooit gedrukt werd, er werden slechts vijf zgn. ozalids, een soort zwartproeven, van gemaakt); de Sleutelhanger-grap één, misschien twee keer, terwijl de Handgranaat-grap zeker boven op de stapel lag, want die is in minstens vijf dummy's (gedrukte dummy's en ozalids) terug te vinden.

Toen NieuwsNet de markt opging en de definitieve striptekenaar uit de hoge hoed kwam, moest Peter de Smet nog ingelicht worden. Ik heb hem gebeld om hem te vertellen wat hij op dat moment natuurlijk al op z'n klompen aanvoelde, en hem ook excuses aangeboden voor de gang van zaken.

Niet alleen als stripmedium miste NieuwsNet een kans. Ook de journalistieke invulling van het blad was zeker niet interessant genoeg. Anderhalf jaar en vele miljoenen guldens na het eerste nummer verdween het blad van de markt.

De Bevrijders kreeg nu zijn echte start in 1984 in Titanic, maar verdween daaruit zelfs nog voor de ondergang van dat roemruchte stripblad in 1989. Kort daarna beleefde de strip opnieuw een herlancering, nu in Kuifje als Viva Zapapa, die het tot 1992 volhield.

Peter De Smet overleed in 2003, maar leeft nog altijd voort in de collectieve herinnering als een van de grote Nederlandse striptekenaars. Het blad NieuwsNet daarentegen lijkt door iedereen vergeten.

anone1979

Dit artikel is een bewerking van een verhaal dat ik in 1984 schreef voor het stripvakblad Striprofiel. 
Dit is het laatste deel in een serie van vier over mijn belevenissen bij het verdwenen blad NieuwsNet


 

Copyright © 2015-2024 Martin Rep | Radboudlaan 14 | 1402 XP  Bussum